چه زمانی آبیاری گیاهان را انجام دهیم؟

آبیاری یکی از ارکان اصلی نگهداری گیاهان است بنابراین اطلاع داشتن از زمان و چگونگی آبیاری ،به ما در این امر کمک بسزایی می کند. در بسیاری از موارد علت اصلی مرگ گیاه آبیاری نامناسب است.پس باید روش صحیح آبیاری و بهترین زمان آبیاری گیاهان را بدانید تا از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کنید.در این مقاله با ما همراه شوید تا با زمان و روش صحیح آبیاری گلدان و گیاهان آپارتمانی آشنا شوید.

۱_ بهترین زمان آبیاری گیاهان در طول روز : با توجه به بررسی های انجام شده ،بهترین زمان آبیاری گیاهان اوایل صبح یا اوایل شب است.زیرا در این زمان ها ریشه گیاهان،بیشترین جذب آب را دارند و همچنین گیاه فرصت بیشتری برای استفاده از آب قبل از تبخیر شدن آن را دارد.آبیاری در زمان هایی که هوا گرم تر است مثل ظهر موجب میشود که آب زودتر تبخیر شده و آب کمتری در اختیار گیاه قرار میگیرد ، همچنین موجب ایجاد لک و سوختگی بر روی برگ های گیاهان می شود.

بهتر است بدانید آب دادن به گیاهان در شب ایده خوبی نیست زیرا به دلیل نرخ کم تبخیر،آب در طول شب روی برگ ها و اطراف ساقه های گیاه می نشیند.در این مواقع احتمال مبتلا شدن گیاه به بیماری های قارچی از جمله کپک پودری افزایش پیدا میکند.

در اکثر مواقع زمانی که خاک تا عمق ۲.۵ سانتی متر یعنی حدود یک تا دو بند انگشت خشک شده باشد زمان خوبی برای آب دادن به گیاه است.

۲_ تعداد دفعات آبدهی : تعداد دفعات آبیاری بسته به نوع گیاه متفاوت است.پس در ابتدا با نوع گیاه خود آشنا شوید.

 گیاهان آبدار و گوشتی مثل کاکتوس ها و ساکولنت ها به آبیاری کمتری احتیاج دارند و نسبت به خشکی مقاوم هستند همچنین آبیاری زیاد موجب پوسیدگی ریشه و مرگ آن ها می شود.

 گیاهانی که ریشه های عمیق تری دارند و قوی تر شده اند بیشتر از گیاهان تازه کاشته شده می توانند کم آبی را تحمل کنند.هرچه گیاهان دارای برگ های بزرگتر و پهن تر بوده و رشد سریع تر داشته باشند، دفعات بیشتری به آب نیاز دارند.

 گیاهانی مثل حسن یوسف،شمعدانی،سانسوریا ،برگ بیدی و … نیاز به آبیاری متوسط دارند.در برخی گیاهان دارویی مثل رزماری ،ریحان و آویشن بهتر است بین دو آبیاری خاکشان خشک شود.گیاهی مثل نخل مرداب به آبیاری زیاد نیاز دارد.

 در فصل تابستان،گیاهانی که خارج از منزل قرار دارند به آبیاری بیشتری نسبت به گیاهان داخل نیاز دارند و این مقدار به ویژه در دماهای بالای ۲۰ درجه سانتی گراد می تواند به ۲ بار در روز نیز برسد.

 ۳_عمق آبیاری : به طور مطلوب برای اکثر گیاهان بهتر است آبیاری را با سرعت کم و تا زمانی که آب از سوراخ انتهای گلدان خارج شود ادامه دهید.اینگونه آب به تمامی قسمت های گیاه می رسد.همچنین باعث میشود ریشه به سمت پایین رشد کند.آبدهی کم حجم و سبک باعث می شود پیش از این که خاک وگیاه بتوانند رطوبت را به خود جذب کنند ،از سوراخ های ته گلدان خارج شود.درواقع اکثر خاک های گلدانی در صورتی که خاک کاملا خشک شده باشد،آب را بدون جذب از خود رد می کنند.

 ۴_آب مناسب برای آبیاری : برای آبیاری گیاهان حتما از آب ولرم استفاده کرده و به هیچ وجه از آب خیلی سرد یا خیلی گرم استفاده نکنید.سعی کنید آبی که به گیاهان می دهید حداقل از یک ساعت قبل در محیط قرار گرفته وبگذارید کمی راکد بماند تا کلر آن از بین برود با این کار شوک ناشی از اختلاف دما به گیاه وارد نمی شود.

میتوانید از آب جوشیده سرد شده هم برای آبیاری استفاده کنید‌.

 ۵_آبیاری در فصول مختلف : آبیاری گیاهان باغچه و حتی گل ها و گیاهان داخل آپارتمان با شرایط آب وهوایی فصل رابطه مستقیمی دارد.در فصل پاییز و زمستان که هوا سرد خواهد شد اکثر گیاهان به خواب زمستانی می روند‌.در این زمان گیاهان کمترین میزان رشد را داشته و سوخت و سوز آن ها نیز کاهش می یابد‌.همچنین نرخ تبخیر دراین فصل ها کم می شود،بنابراین باید میزان آبیاری را کاهش داد و فواصل بین دو آبیاری را نیز افزایش داد.در فصل تابستان که طول روز بلندتر بوده و همچنین دمای هوا بیشتر است ،گلدان هایی که در بیرون از خانه قرار دارند بیشتر از گلدان های داخل خانه به آبیاری نیاز دارند دقت کنید که در این فصل در طول ساعات گرم روز و در زیر تابش شدید آفتاب گیاه را آبیاری نکنید.

با این حال بهتر است قبل از آبیاری خاک را بررسی کنید ، چراکه آبیاری بیش از حد منجر به باتلاقی شدن خاک و پوسیده شدن ریشه و در نهایت مرگ گیاه می شود.

۶_ بررسی زهکشی : هرچند ماه یک بار از باز بودن سوراخ انتهایی گلدان خود مطمئن شوید.اگر بعد از آبیاری آبی از آن خارج نمی شود ممکن است راه سوراخ توسط شن و … مسدود شده باشد. اگر شما گیاه را به اندازه کافی آبیاری کنید ولی گلدان زهکشی مناسبی نداشته باشد مشکلات زیادی گیاه شما را تهدید می کند.پس از خروج آب از گلدان ، زیرگلدانی را حتما تخلیه کنید زیرا تجمع آب مانع تنفس ریشه و درنتیجه پوسیدن آن می شود.

۷_آبیاری گیاهان آپارتمانی در زمان مسافرت : برای این مورد روش های مختلفی وجود دارد که ما به دو مورد از آن ها میپردازیم. روش اول : قبل از رفتن گیاه را کامل آبیاری کنید سپس یک بطری متناسب با اندازه گلدانتان انتخاب کنید و آن را از آب پر کنید حالا سر بطری را با دست بگیرید و آن را در خاک فرو کنید در این مدت هر زمان که رطوبت خاک کم شود خود به خود گلدان آبیاری می شود.

روش دوم: یکی از روش های آبیاری استفاده از گلدان های خودآبیار است که دارای یک مخزن نگهدارنده آب هستند و به تدریج آب مورد نیاز را در طول زمان به گیاه میدهند.

 همچنین اگر زیاد به مسافرت می روید یا برای آبیاری گیاهان خود وقت کافی ندارید می توانید از سیستم های آبیاری هوشمند مثل سیستم قطره ای استفاده کنید.

۸_بررسی میزان رطوبت خاک : قبل از آبیاری حتما بررسی کنید که گیاهتان واقعا به آب نیاز دارد یا خیر؟

در بعضی مواقع ممکن است سطح خاک خشک  و بی آب باشد اما لایه های زیرین آن هنوز مرطوب باشد. برای مطلع شدن ، دو بند انگشت خود را در خاک  فرو ببرید ،اگر احساس خشکی کردید زمان آبیاری است.توصیه می شود این کار را تا چند دوره تکرار کنید تا برنامه آبیاری گیاهتان را با توجه به محیط زندگی خود و عوامل مختلف محیطی به دست آورید.

اگر از نیاز رطوبتی گیاه خود آگاه باشید میتوانید از دستگاه رطوبت سنج هم استفاده کنید.این ابزار شامل یک میله است که در خاک فرو رفته و مقدار رطوبت آن را نشان می دهد.

برای مثال اگر گیاه شما به رطوبت متوسط احتیاج دارد و رطوبت سنج شرایط خشک تری را نشان می دهد ،نشان دهنده زمان آبدهی به گل است.

۹_مضرات آبیاری زیاد : از جمله مضرات آبیاری زیاد میتوان به جمع شدن آب در زیرگلدانی اشاره کرد که موجب پوسیدگی ریشه و از بین رفتن گیاه و همچنین تجمع حشرات وآفات می شود در نتیجه توصیه می شود نیم ساعت پس از هر آبیاری،آب باقی مانده در زیرگلدانی را تخلیه کنید.

همانطور که ریشه به آب نیاز دارد به هوا هم نیاز دارد.حال چناچنه خاک به طور مداوم خیس و چسبنده باشد ،هوای موجود در خاک بیرون رانده می شود ، درنتیجه عدم تنفس،ریشه ها پوسیده و موجب تلف شدن گیاه می شود.

نکاتی که به آبیاری و نگهداری گیاهتان کمک می کند.

• از گلدان های براق و لعاب دار استفاده کنید تا مانع تبخیر رطوبت شود.

• هنگام آبیاری سطح خاک گلدان باید به طور کامل خیس شود.از آبیاری نقطه ای خودداری کنید.

• هیچگاه برای آبیاری شلنگ را با فشار پای گیاه قرار ندهید زیرا باعث می شود خاک از گلدان بیرون ریخته و ریشه آسیب ببیند.

• استفاده از اسفنج نمدار جهت کشیدن روی برگ ها و زیر آن ها توصیه می شود‌.

• برای گیاهانی که رطوبت بیشتری نیاز دارند یک لایه مالچ یا سنگ ریزه بر روی سطح خاک بپاشید تا سرعت از دست دادن رطوبت را کاهش دهد.

• آب کم و رطوبت پایین محیط باعث سوختگی نوک اکثر برگ ها می شود.

• برای گیاهانی که به اسپری آب بر روی برگ هایشان نیاز دارند، در روز های گرم سال ، حداقل یک بار اسپری آب ولرم توصیه می شود.

• در برخی از گیاهان ،برگ های خیس میتوانند منجر به افزایش احتمال قارچ و سایر بیماری ها شوند.

 نویسنده: سیده فاطمه کیانی – کارشناس بخش محتوای آموزشی

منبع: مجموعه گل باکس